برترین کاربران هفتگی این مقاله

از ۱۳۹۷/۱۲/۲۵ تا ۱۳۹۸/۰۱/۰۲

ضمائم مقاله
مقالات مرتبط
اخبار مرتبط
آمار مقاله
  • بازدید کل ۱,۹۹۸
  • بازدید این ماه ۳۹
  • بازدید امروز ۰
آمار آزمون مقاله
  • کل شرکت کنندگان ۷۴
  • قبول شدگان ۵۷
  • شرکت کنندگان یکتا ۴۹
  • میانگین درصد شرکت کنندگان ۷۲
واژه نامه فناوری نانو

نانو

nano

پيشوندي به معناي يک بيليونم يا (000،000،000،1/1). در متون فناوري‌نانو، معمولا براي مشخص کردن يک واحد اندازه‌گيري برابر با 10 به توان منفي 9 متر استفاده مي‌شود.

سطح مقاله

پیشرفته 2

نویسندگان
کلمات کلیدی
امتیاز کاربران

شاخص‌های ارزش‌گذاری پتنت (1)

اگرچه ارزش پتنت تنها به وسیله شاخصه‌های موجود در یک پتنت تعیین نمی‌شود و عوامل متعددی مانند فناوری موضوع پتنت، شرکت‌های رقیب و بازار نیز تعیین‌کننده ارزش پتنت است، اما مطالعات تجربی به خوبی نشان داده است که می‌توان با تکیه بر برخی شاخص‌های موجود در پتنت، ارزش اقتصادی پتنت را پیش‌بینی کرد. تا به حال متغیرهای متنوعی به عنوان شاخص‌های ارزش‌گذاری پتنت معرفی شده است. در مقاله حاضر و در مقاله بعدی، شاخص‌های ارزش‌گذاری پتنت شامل 1- «وضعیت تقاضانامه پتنت»، 2- «تمدید پتنت»، 3- «تعداد ارجاعات به پتنت»، 4- «تعداد مراجع پتنت»، 5- «تعداد مراجع غیرپتنتی»، 6- «دعاوی قضائی یا اعتراض به پتنت»، 7- «اندازه خانواده پتنت»، 8- «تعداد ادعاها»، 9- «تعداد طبقات فناوری»، 10- «تعداد مخترعان»، 11- «مشخصات مخترعان»، 12- «تعداد متقاضیان یا مالکان پتنت»، 13- «مالکیت پتنت یا مشخصات مالک پتنت»، 14- «روش ثبت پتنت»، 15- «سن پتنت»، 16- « ضریب اصالت پتنت»، 17- « ضریب عمومیت پتنت»، 18- «زمان چرخه فناوری»، 19- «تأخیر زمانی گرنت پتنت» و 20- «کیفیت متن پتنت» به تفصیل بیان خواهد شد.
1- مقدمه
همان طور که در مقالات قبل اشاره شد، هر چند ارزش پتنت تنها به وسیله شاخصه‌های موجود در یک پتنت تعیین نمی‌شود، بلکه فاکتورهای متفاوتی مانند فناوری موضوع پتنت، شرکت‌های رقیب و بازار نیز تعییین‌کننده ارزش پتنت است اما مطالعات تجربی به خوبی نشان داده است که می‌توان با تکیه بر برخی شاخص‌های موجود در پتنت، ارزش اقتصادی پتنت را پیش‌بینی کرد. به طوری که در روش ارزش‌گذاری غیرپولی مهم‌ترین ابزار، اطلاعات قابل استخراج از سند پتنت است. با توجه به مقالات و منابع موجود، تا به حال متغییرهای متنوعی به عنوان شاخص‌های ارزش‌گذاری پتنت معرفی شده است. در ادامه شاخص‌های ارزش‌گذاری پتنت به تفصیل بیان خواهد شد.

2- شاخص‌های ارزش‌گذاری پتنت
1-2- وضعیت تقاضانامه پتنت
اولین شاخص کیفیت یک پتنت، «وضعیت تقاضانامه پتنت» (Fate of the patent application) است. منظور از این شاخص این است که بررسی پتنت در چه مرحله‌ای قرار دارد. آیا پتنت گرنت شده است (granted) یا در حال بررسی است (pending). این شاخص ارزش پتنت بسیار ساده و مستقیماً قابل دستیابی است. این حقیقت که پتنت گرنت شده است نشانه‌ای از ارزش آن است. چنین پتنت‌هایی از ارزش فناورانه و ارزش اقتصادی بیشتری نسبت به تقاضانامه‌های در حال بررسی برخوردار هستند. این شاخص غالباً به عنوان یک شرط اولیه به کار می‌رود و هنگام ارزیابی فعالیت‌های فناورانه شرکت‌ها، تنها پتنت‌های گرنت شده لحاظ می‌شود. به هر حال تقاضانامه‌های در حال بررسی ممکن است در بازار تا حدودی ارزش داشته باشند زیرا این تقاضانامه‌ها، حقوق بالقوه‌ای را دارا هستند که در صورت گرنت پتنت، عطف به ماسبق می‌شود. به طور مثال در معاهده پتنت اروپا (European Patent Convention) بیان شده است که تقاضانامه پتنت منتشر شده، همان حقوق پتنت گرنت شده را به صورت موقت در تمام کشورهای در حال بررسی دریافت می‌کند.
اولین شاخص کیفیت یک پتنت، «وضعیت تقاضانامه پتنت» است. منظور از این شاخص این است که بررسی پتنت در چه مرحله‌ای قرار دارد. آیا پتنت گرنت شده است (granted) یا در حال بررسی است (pending).

اداره ثبت اختراع آمریکا قبل از سال 2000 تنها پتنت‌های گرنت شده را منتشر می‌کرد اما بعد از تصویب قانون AIPA (American Inventors Protection Act of 1999)، این اداره نیز مشابه با دفاتر ثبت اختراع اروپا و ژاپن، اقدام به انتشار تقاضانامه پتنت قبل از گرنت آن می‌کند. به هر حال با توجه به این که اکثر شاخص‌های ارزش‌گذاری پتنت بر مبنای تقاضانامه‌های پتنت و نه پتنت گرنت شده، هستند لذا باید به این مسئله توجه کرد که چه تعدادی از تقاضانامه‌ها، گرنت شده‌اند یا خواهند شد و بقیه رد شده‌اند یا خواهند شد. تقاضانامه‌های پتنت دارای مزیت به هنگام بودن هستند؛ بدین معنی که اطلاعات آن‌ها در همان زمان موجود است، در حالی که وضعیت پتنت‌های گرنت شده یا رد شده ممکن است چند سال بعد مشخص شود. با تحلیل مشخصات تقاضانامه پتنت (به طور مثال نوع مالکیت آن، تعداد مخترعان، همکاری در سطح ملی یا بین‌المللی، دسته فناوری، تاریخ حق تقدم یا تاریخ تشکیل پرونده) می‌توان در مورد احتمال گرنت شدن یا رد شدن آن تصمیم‌گیری کرد.
فرایند بررسی پتنت زمان‌بر است و بنابراین دستیابی به اطلاعات گرنت شدن پتنت با تأخیر همراه است و این مسأله غالباً از معایب این شاخص است. این تأخیر، به حجم کاری دفاتر ثبت اختراع، مدت زمان لازم برای بررسی موارد پیچیده‌تر و قابلیت‌های دفاتر مختلف ثبت اختراع مربوط می‌شود.

2-2- تمدید پتنت
در بسیاری از کشورها و از جمله در آمریکا پس از آن که پتنت به ثبت رسید، تنها زمانی حفاظت پتنتی اجرا می‌شود که هزینه‌های تمدید پتنت (Renewals) توسط مالک پتنت در کشور مورد نظر پرداخت شود. عدم پرداخت به موقع هزینه‌های تمدید پتنت در یک کشور، می‌تواند سبب انقضای برگشت‌ناپذیر پتنت در این کشور شود. با توجه به هزینه‌هایی که تمدید پتنت به مالک آن تحمیل می‌کند، تنها تعداد کمی از پتنت‌ها به حداکثر سن خود یعنی 20 سال می‌رسند.
مفهوم «تمدید پتنت» به عنوان شاخص ارزش پتنت، اولین بار در سال 1986 معرفی شد. اصولاً مالک پتنت تنها هنگامی زیر بار هزینه‌های تمدید پتنت خواهد رفت که برای اختراع پتنت شده خود، ارزش اقتصادی متصور باشد و بازار این هزینه‌ها را توجیه کند. در حقیقت زمانی که مالک پتنت هزینه‌های تمدید آن را می‌پردازد بدان معنی است که او پیش‌بینی می‌کند حداقل این هزینه‌ها قابل برگشت است (از طریق کاربرد این فناوری در محصول مشخصی که منجر به سود می‌شود یا از لیسانس‌دهی آن به شخص ثالث یا به عنوان جزئی از یک سبد بزرگ پتنتی که قابلیت بهره‌برداری تجاری دارد). بنابراین در مورد یک پتنت خاص، خواه این پتنت در تمام دوره 20 سال تمدید شود و خواه قبل از رسیدن به پایان این دوره منقضی شود، مفهوم تمدید پتنت به نظر می‌رسد شاخص خوبی برای بیان ارزش پتنت باشد که این مسأله به صورت تجربی هم تأیید شده است. نتایج مطالعه انجام شده در این زمینه حاکی از آن است که بیش از نصف پتنت‌های مورد بررسی، بعد از 8 سال تمدید نمی‌شود. در حالی که تنها 25 درصد پتنت‌ها بعد از 12 سال تمدید شده‌اند و دارای اعتبار هستند. این ارقام به خوبی نشان می‌دهد که تنها تعداد محدودی از پتنت‌ها دوره 20 ساله را طی می‌کنند. البته این شاخص مشکلاتی هم دارد. نخست این که اطلاعات سابقه تمدید یک پتنت تنها با گذشت زمان مشخص می‌شود که این مسأله از معایب این شاخص نسبت به سایر شاخص‌ها است. مسأله دیگر این است که داده‌های مربوط به تمدید پتنت، در تمام دفاتر ثبت اختراع به راحتی در دسترس نیست.

3-2- تعداد ارجاعات به پتنت
مخترعان باید دانش قبلی (Prior art) اختراع خود را از طریق ارجاع به پتنت‎های دیگر، تشریح کنند. به طوری که سند پتنت، اطلاعات مفیدی را در زمینه دامنه نفوذ فناوری ارائه می‌دهد. اصولاً در ارزش‌گذاری پتنت، forward citation و backward citation دو شاخصی است که مورد توجه قرار گرفته‌اند. منظور از عبارت اول، تعداد پتنت‌هایی است که به پتنت مورد نظر ارجاع می‌دهند که ما آن را «تعداد ارجاعات به پتنت» نام‌گذاری می‌کنیم. عبارت دوم هم به معنای تعداد پتنت‌هایی است که پتنت مورد نظر به آن‌ها ارجاع داده است و ما آن را «تعداد مراجع پتنت» می‌نامیم. در ادامه این دو شاخص بررسی خواهند شد.
هر چقدر به یک پتنت بیشتر ارجاع داده شود، نشان‌دهنده اهمیت بیشتر آن است؛ همچنان که این مسأله در مورد مقالات علمی نیز مطرح است. به طوری که مشاهده شده است تعداد پتنت‌های که به یک پتنت ارجاع می‌دهند، شدیداً با ارزش اقتصادی آن پتنت ارتباط دارد. لذا تعداد مراجعی که به یک پتنت ارجاع می‌دهند غالباً به عنوان شاخص ارزش‌گذاری پتنت به کار می‌رود.

تعداد ارجاعات به پتنت شاخص مهمی است که برای ارزش‌گذاری پتنت استفاده می‌شود به طوری که هر چقدر به یک پتنت بیشتر ارجاع داده شود نشان از اهمیت بیشتر آن است و شدیداً با ارزش اقتصادی آن پتنت ارتباط دارد.

شاخص «تعداد ارجاعات به پتنت» اولین بار در سال 1990 معرفی شد و در سال‌های بعد از طریق مطالعات زمینه‌یابی (survey) متعددی که انجام شد، اعتبار آن به عنوان شاخص ارزش‌گذاری پتنت تایید شد.
استدلال‌هایی که در زمینه اعتبار مفهوم «تعداد ارجاعات به پتنت»به عنوان شاخص ارزش پتنت، مطرح می‌شود عبارتند از: نخست این که این مفهوم نشان‌دهنده ادامه تحقیقات در زمینه این فناروی و انجام سرمایه‌گذاری برای توسعه آن است که خود بیان‌کننده بازار بالقوه فناوری است؛ دوم این که وقتی به پتنتی در پتنت‌های بعدی ارجاع داده می‌شود بدان معنی است که این پتنت توسط بررسی‌کننده‌های دفاتر ثبت اختراع مورد استفاده قرار گرفته است تا تعداد ادعاهای پتنت‌های بعدی به سود جامعه، محدود شود. از این منظر، مفهوم «تعداد ارجاعات به پتنت» بیان‌کننده هم ارزش خصوصی و هم ارزش اجتماعی اختراعات است.
به هر حال مشکل اصلی این است که این شاخص در طول زمان قابل محاسبه است و گاهی اوقات مدت‌ها بعد از فایلینگ پتنت، گرنت آن یا حتی پایان دوره آن محاسبه می‌شود. یکی از راه حل‌ها برای رفع مشکل محاسبه تعداد مراجعی که به یک پتنت ارجاع می‌دهند این است که این مراجع در یک زمان مشخص (به طور مثال در طی 5 سال نخست از زمان انتشار پتنت) محاسبه شود.
رابطه‌ای که معمولاً برای محاسبه «تعداد ارجاعات به پتنت» به کار می‌رود به صورت رابطه 1 است:
 
رابطه 1 filereader.php?p1=main_c4ca4238a0b923820 
در این رابطه، CITi,T نشان‌دهنده تعداد مراجعی است که به پتنت i منتشر شده در سال Pi در طی T سال بعد از انتشار آن، ارجاع می‌دهند. Cj,i متغیری است با ارزش 1 ، در صورتی که تقاضانامه پتنت j به تقاضانامه پتنت i ارجاع داده باشد و در غیر این صورت، ارزش آن صفر است. J(t) مجموعه تمام تقاضانامه­‌های منتشر شده در سال t است. محدودیت زمانی اغلب 5 سال بعد از انتشار پتنت است. همچنان که محاسبات اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا حاکی از آن است که بیش از 50 درصد مراجعی که به یک پتنت در طول تمام عمر آن، ارجاع می‌دهند، در 5 سال نخست از انتشار آن رخ می‌دهد.

4-2- تعداد مراجع پتنت
تعداد مراجع یک پتنت بیان‌کننده تعداد پتنت‌های قبلی است که در این پتنت به آن‌ها ارجاع داده شده است. این شاخص درباره پیش زمینه فناوری اختراع، اطلاعات ارائه می‌دهد. منطق شاخص «تعداد مراجع پتنت» مبهم است زیرا ظاهراً دو مسأله متناقض را بیان می‌کند. از یک طرف تعداد مراجع انعکاس‌دهنده دامنه اختراع است همچنان که بررسی‌کننده‌های اداره ثبت پتنت ممکن است مراجع بیشتری را در صورت گستردگی دامنه اختراع، لحاظ کنند. از طرف دیگر تعداد مراجع بیشتر سبب می‌شود تا محتوی پتنت محدودتر شود و لذا ارزش احتمالی آن کاهش یابد. به هر حال شاخص «تعداد مراجع پتنت» در مقایسه با شاخص «تعداد ارجاعات به پتنت» راحت‌تر محاسبه می‌شود چنان که این شاخص مستقیماً از سند پتنت به دست می‌آید. محققان نشان داده‌اند که این شاخص با ارزش پتنت همبستگی مثبت دارد.

5-2- تعداد مراجع غیرپتنتی
ممکن است یک پتنت علاوه بر پتنت‌های دیگر، به مراجع دیگری هم که اغلب مقالات علمی هستند، ارجاع بدهد. لذا «تعداد مراجع غیرپتنتی» (Non-patent literature یا NPL) هم می‎تواند یکی از شاخص‎های کیفیت پتنت باشد. اما با توجه به این که مراجع غیرپتنتی الزاماً مقالات علمی نیستند، لذا نمی‎توان آن را مستقیماً برای اندازه‌گیری ارتباط علمی پتنت به کار برد. به طور مثال بر طبق مطالعه‌ای که در آن 100 پتنت دارای مراجع غیرپتنتی، بررسی شده است، 60 درصد مراجع غیرپتنتی، شامل مقالات علمی و فنی بود و 40 درصد باقیمانده دربر گیرنده مقالات تجاری، استاندارادها و غیره بود. به هر حال مشابه با مراجع پتنتی، تعداد ارجاع بیشتر به مقالات علمی ممکن است نشان‌دهنده ارزش نسبتاً بیشتر پتنت باشد.
یک پتنت ممکن است علاوه بر پتنت‌ها، به مراجع دیگری هم که اغلب مقالات علمی هستند، ارجاع بدهد. لذا تعداد مراجع غیرپتنتی هم می‌تواند یکی از شاخص‌های کیفیت پتنت باشد.

6-2- دعاوی قضایی یا اعتراض به پتنت
شاخص دیگر برای ارزش‌گذاری پتنت، «اعتراض به پتنت» (Legal disputes یا oppositions) است. این شاخص اولین بار در سال 1989 معرفی و کارایی آن نشان داده شد. در سال‌های بعد، مطالعات همبستگی مثبتی بین شاخص «اعتراض به پتنت» و ارزش پتنت را نشان داد. این شاخص تا حدودی به سیستم ثبت اختراع در اروپا (EPO) و ایالات متحده اختصاص دارد زیرا در این سیستم شخص ثالث می‌تواند در ظرف 9 ماه پس از گرنت پتنت نسبت به آن اعتراض کند. البته در ایالات متحده آمریکا، با توجه به این که اعتراض به پتنت از طرف شخص ثالث از طریق دادگاه قابل پیگیری است، معمولاً شاخص «هزینه‌های دعاوی قضایی» (Litigation fees) به کار می‌رود.
معرفی شاخص «اعتراض به پتنت» به این دلیل است که این اعتراض نشان می‌دهد که برای اختراع بازاری وجود دارد و لذا هم مالک پتنت و هم طرف معترض برای حفظ حقوق خود حاضر به تحمل هزینه‌های اضافی هستند. بنابراین می‌توان گفت تنها پتنت‎هایی که دارای اثرات منفی بر بازار رقابت هستند و بنابراین ارزش اقتصادی دارند، مورد اعتراض قرار خواهند گرفت. با توجه به این مسأله می‌توان بیان کرد که اعتراض به یک پتنت، نشان‎دهنده ارزش آن پتنت است. به علاوه در صورتی که اصالت پتنت پس از اعتراض تأیید شود، قوی بودن پتنت ثابت می‌شود که این مسأله به مالک پتنت، چشم‌انداز سودآوری زیادی را نوید می‌دهد. در این راستا، برخی از محققان نشان داده‌اند که پتنت‌هایی که مورد اعتراض واقع شده‎اند یا دعوی قضایی علیه آن‌ها صورت گرفته است، دارای مشخصات ویژه‎ای هستند و از ارزش بیشتری برخوردار هستند. به عبارت دیگر احتمال این که پتنت‌های ارزشمندتر مورد اعتراض قرار گیرند، بیشتر است.
البته در عمل، اعتراض به پتنت نسبتاً کم اتفاق می‌افتد. در این زمینه یک بررسی در سال 2003 انجام شد که حاکی از آن است که تنها حدود 8 درصد کل پتنت‌های اداره ثبت پتنت اروپا مورد اعتراض قرار می‌گیرند. یا گزارش دیگری نشان می‎دهد که در سال 2006، نرخ اعتراض به پتنت‎های ثبت شده در اداره ثبت پتنت اروپا 5/4 درصد بود (حدود 2990 پتنت مورد اعتراض قرار گرفت). در مورد پتنت‌هایی که در این اداره مورد اعتراض قرار می‎گیرند، تقریباً یک سوم این پتنت‌ها لغو می‌شوند، یک سوم آن‌ها بدون تغییر باقی می‌مانند و یک سوم دیگر اصلاح می‌شوند.
در سیستم اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا، در صورتی که شخص ثالثی نسبت به یک پتنت گرنت شده اعتراض داشته باشد، به دو طریق می‌تواند اقدام کند: 1- می‌تواند اعترض خود را به صورت قضایی از طریق دادگاه‌های فدرال پیگیری کند، 2- از اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا درخواست «بررسی مجدد» (Re-examination) کند. نرخ «بررسی مجدد» در این اداره در فاصله سال‌های 1981 تا 1998، برابر 0/3 درصد پتنت‌های گرنت شده گزارش شده است در حالی که در اداره ثبت اختراع اروپا، در فاصله زمانی یاد شده، متوسط نرخ اعتراض 8/6 درصد پتنت‌های گرنت شده بوده است. به هر حال در حالت کلیف تعداد دعاوی قضایی پتنت از سال 1985 تا 2000 به طور قابل توجهی افزایش یافته است؛ هر چند این تعداد نسبت به تعداد پتنت‌های صادر شده ثابت باقی مانده است.

معرفی شاخص «اعتراض به پتنت» به این دلیل است که این اعتراض نشان می‌دهد که برای اختراع بازاری وجود دارد و لذا هم مالک پتنت و هم طرف معترض برای حفظ حقوق خود حاضر به تحمل هزینه‌های اضافی هستند.

کم بودن تعداد اعتراض‌ها به پتنت، نشان می‎دهد که در مورد اکثر پتنت‌ها، نمی‎توان با این شاخص ارزش پتنت را ارزیابی کرد.

7-2- اندازه خانواده پتنت
این شاخص ارزش‌گذاری پتنت در سال 1996 معرفی شد. منظور از «اندازه خانواده پتنت» (Family size) تعداد کشورهایی است که در آن‌ها این پتنت به ثبت رسیده است. انتخاب این شاخص بر این اساس است که زیاد بودن تعداد کشورهایی که این پتنت در آن‌ها ثبت شده است، نشان‎دهنده ارزش اقتصادی بیشتر آن است. از آن جا که هزینه‎های ثبت پتنت در کشورهای مختلف زیاد است، لذا پیش‌بینی می‌شود که مالکان پتنت تنها در صورتی اقدام به این کار می‌کنند که بازار به قدر کافی بزرگی برای فناوری عرضه شده در پتنت وجود داشته باشد. این منطق ارتباط نزدیکی با تصمیم برای تمدید یک پتنت دارد یعنی برخوردار شدن از حفاظت قانونی از پتنت در بیش از یک کشور و حفظ این حفاظت، هزینه‌بر است. همچنین این منطق در مورد پتنت‌های به اصطلاح سه گانه (Triadic patents) که ثبت آن‌ها همزمان در دفاتر ثبت اختراع اروپا، آمریکا و ژاپن انجام می‌شود نیز صدق می‌کند.
بنابراین حوزه جغرافیایی حفاظت از اختراع، انعکاس‎دهنده میزان بازار یک اختراع است. به عبارت دیگر، هر چه تعداد کشورهایی که در آن‌ها حفاظت از اختراع صورت گرفته است بیشتر باشد، پتانسیل آن برای تجاری‌سازی و کسب سود بیشتر است. شواهد محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد اندازه خانواده پتنت منعکس‌کننده ارزش اقتصادی آن است. به طور مثال تحقیقی که در سال 2004 بر روی پتنت‌های ثبت شده در دفاتر ثبت اختراع آمریکا انجام شد، نشان می‎دهد که همبستگی مثبت قوی بین ضریب کیفیت پتنت و اندازه خانواده آن وجود دارد. مطالعه دیگری که در سال 2000 انجام شده است گزارش می‌کند که ارتباط مثبتی بین اندازه خانواده پتنت و احتمال گرنت پتنت در دفتر ثبت اختراع اروپا وجود دارد. همچنین مطالعات دیگری انجام شده است که نشان می‌دهد بزرگی خانواده پتنت قویاً با ارزش اقتصادی آن همبسته است.

منظور از «اندازه خانواده پتنت»، تعداد کشورهایی است که در آن‌ها این پتنت به ثبت رسیده است. انتخاب این شاخص بر این اساس است که زیاد بودن تعداد کشورهایی که این پتنت در آن‌ها ثبت شده است، نشان‌دهنده ارزش اقتصادی بیشتر آن است.

در مقایسه با داده‌های مربوط به شاخص «تمدید پتنت» و «تعداد ارجاعات به پتنت» که در طول زمان به دست می‌آیند، تعداد کشورهایی که در آن‎ها، برای ثبت پتنت اقدام می‌شود از لحاظ زمان زودتر مشخص می‌شود. این مسأله سبب می‌شود که داده‌های این شاخص در اوایل سن پتنت به دست آید.