6-3- راندمان به دام انداختن دارو (Drug Entrapment Efficiency)
راندمان به دام انداختن دارو توسط اتوزوم را می توان با استفاده از روش اولتراسانتریفوکاسیون به دست آورد [3].

6-4- گنجایش داروئی (Drug content)
گنجایش داروئی اتوزوم ها بااستفاده از اسپکتروفتومتر UV-Visible سنجیده می شود و می توان با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع (liquid chromatographic method) به صورت کمی بیان کرد].

6-5- مطالعه ی پایداری
پایداری وزیکول ها با ارزیابی اندازه و ساختار وزیکول در طول زمان تشخیص داده می شود. اندازه توسط روش پراکندگی دینامیکی نور (DLS3) وتغییر ساختار نیز توسط TEM قابل مشاهده می باشد[1].

6-6- مطالعه ی نفوذ پوستی
توانائی نفوذ اتوزوم های آماده شده به داخل لایه های پوستی با استفاده از میکروسکوپ CLSM (Confocal Laser Scanning Microscopy) قابل ارزیابی میباشد [1].

7- پایداری اتوزوم ها
• انتخاب مناسبی از ترکیب لیپید به نظر میرسد عامل مهمی در به دست آوردن ثبات پراکندگی اتوزوم4 به همراه خصوصیت مناسب داروئی و درمانی آن باشد. در مورد لیپوزوم ها پس از ذخیره سازی بسیاری از تغییرات مختلف می تواند رخ دهد.
• لیپوزوم ها تمایل دارند باهم جوش خورده و وزیکول های بزرگتری را تشکیل دهند و این، هم جوشی لیپوزوم ها در ذخیره سازی آنها یک مشکل مهم محسوب می شود که باعث نشت دارو از وزیکول می گردد.
• فقدان دافعه ی الکترواستاتیک به احتمال زیاد علت تجمع5 لیپوزوم های خنثی می باشد، ولی در مورد اتوزوم ها، اتانول باعث به وجود آمدن بار منفی وافزایش ثبات پراکندگی6 و جلوگیری از انباشتگی7 سیستم شده، درنتیجه ممکن است منجر به کاهش اندازه وزیکول گردد.
• افزایش غلظت اتانول از15 تا%45 به علت افزایش سیالیت غشا وزیکول راندمان به دام انداختن8 را افزایش می دهد.
• افزایش بیشتر در غلظت اتانول بالاتر از%45 احتمالا باعث نشت پذیری غشاء وزیکول می گردد، بنابراین راندمان به دام انداختن کاهش یافته و اتوزوم ها ناپایدار می گردند.
• فسفولیپیدهایی که حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع هستند متحمل واکنش های اکسیداتیو (oxidative reactions) شده و محصولات واکنش باعث تغییرات نفوذپذیری اتوزوم دولایه ای می گردند.
• با افزودن آنتی اکسیدان ها نظیر α-توکوفرول (-tocopherol α) و با حفاظت چربی آماده شده از نور می توان تخریب اکسیداتیو چربی ها را به حداقل رسانید [2].

8- مطالعات مختلف مربوط به استفاده از اتوزومها به عنوان یک سیستم حامل
مطالعات مختلف با استفاده از فرمولاسیون اتوزومی نفوذپذیری پوستی بهتر داروها را نشان داده است. استفاده از اتوزوم ها به عنوان سیستم حامل برای دارورسانی سیستمیک و موضعی در جدول زیر به صورت خلاصه آورده شده است.

ردیف	دارو	هدف از دارورسانی اتوزومی	کاربرد
1	Azelaic acid(آزلائیک اسید)	بهبود رهش پایدار	درمان آکنه (جوش صورت وپوست)
2	DNA	بیان داخل سلولهای پوست	درمان اختلالات ژنتیکی
3	Diclofenac(دیکلوفناک)	به طور انتخابی هدف قرار دادن سلولها	ضد التهاب غیر استروئیدی
4	Erythromycin(اریترومایسین)	جذب بهتر سلولی	آنتی میکروب
5	Zidovudine (زیدوودین)	جذب بهتر سلولی	ضد ویروسHIV
6	Bacitracin (باسیتراسین)	جذب بهتر سلولی	آنتی باکتری
7	Insulin (انسولین)	ممانعت ازتجزیه معدی-روده ای	درمان دیابت
8	Trihexyphenidyl Hydrochloride(تری هگزی فنیدیل هیدروکلراید)	4.5بار موثرتر از لیپوزوم	درمان بیماری پارکینسون
9	Cannabidol (کانابیدول)	به علت فراهمی زیستی پایین	درمان روماتوئید
10	Acyclovir (آسیکلوویر)	به علت نفوذ ضعیف پوستی	درمان هرپس لبی
11	Enalaprilmaleate(انالاپریل مالئات)	فراهمی زیستی پایین عوارض جانبی عمده دراستفاده خوراکی	درمان افزایش فشار خون
12	Minoxidil (ماینوکسیدیل)	هدف قرار دادن پیلوسباسئوس افزایش تجمع در پوست	درمان طاسی
13	Ammonium glycyrrhizinate(آمونیوم گلیسریزینات)	به علت نفوذ ضعیف پوستی فراهمی زیستی پایین	درمان التهاب مبتنی بر بیماریهای پوستی
14	Fluconazole (فلوکونازول)	به علت نفوذ ضعیف پوستی	درمان کاندیدیازیس (candidiasis)
15	Methotrexate(متوترکسات)	به علت نفوذ ضعیف پوستی	درمان پسوریازیس(psoriasis)
16	Salbutamol(سالبوتامول)	تسهیل دارورسانی از راه پوست	ضد آسم
17	پروتئین وپپتیدها	مولکولهای درشت	غلبه برمشکلات مرتبط با دارو رسانی دهانی

بحث ونتیجه گیری
ابداع اتوزوم ها فضای جدیدی را در تحقیق روش وزیکولی به منظور دارورسانی پوستی آغاز کرده است، این وزیکول ها به صورت قابل توجهی بر لایه ی اپیدرم پوست که به عنوان فاکتور اصلی محدود کننده ی نفوذ داروئی میباشد فائق می آیند در نتیجه می توانند داروها را درلایه های عمیق تر پوست و درنهایت گردش خون سیستمیک توزیع کنند. اتوزوم ها فرصت مناسبی را جهت دارورسانی مولکولهای درشت مثل پپتیدها و پروتئین ها فراهم می کنند و چون به فرم نیمه جامد (ژل یا کرم) تهیه می شوند به راحتی توسط بیماران پذیرفته می شوند. این مولکولها کاربردهای مختلفی در حیطه ی داروسازی، دامپزشکی و لوازم آرایشی فراهم می کنند.